CTOZ

Het verhaal van een opmerkelijke zoöloog die tussen de wolven leefde in Georgië

Liza Premiyak, Elizaveta Tezneva / Jason Badridze’s persoonlijk archief

In 1974, op 30-jarige leeftijd, waagde zoöloog Jason Badridze zich in het Borjomi Natuurreservaat in Georgië om wilde wolven te bestuderen. Twee jaar lang was hij niet alleen een waarnemer, maar ook een vertrouweling van zes carnivoren: slapend tussen twee volwassen wolven en hun welpen, gewikkeld in een dikke jas onder de nachtelijke hemel, hielp hij hen bij het jagen en leerde hij van hun gewoonten. Op hun beurt deelden zij hun prooi, gaven hem te eten als hij ziek of gewond was, en beschermden hem tegen beren.

Weinig wolvenbiologen hebben onderzoek gedaan naar hun gedrag door tussen hen te leven. Badridze is gefascineerd door de dieren sinds hij voor het eerst een wolf hoorde huilen toen hij met zijn vader op vierjarige leeftijd aan het kamperen was. Hij werd geboren in een creatief gezin: zijn moeder was acteur; zijn vader leidde een school waar stuntmannen werden opgeleid. Badridze trad niet in hun voetsporen. Na zijn schooltijd werkte hij een paar jaar in een autoherstelbedrijf voordat hij biologie en ethologie ging studeren. Hij was er stellig van overtuigd dat wolven niet de boosaardige beesten waren die de Slavische folklore en Sovjet kinderboeken wilden doen geloven. Hij was begonnen met het bestuderen van honden, maar ontdekte dat hoewel ze nauw verwant zijn aan wolven, de dieren veel van hun instincten hadden verloren door domesticatie. Biologen in de jaren 70 hadden nog niet veel begrepen van de geest van de wolf. Wolven werden gestroopt en verkocht voor slechts 50 roebel in Sovjet-Georgië; de enige studies over wolven die Badridze tegenkwam waren technieken voor het afmaken en uitroeien van wolven. In een interview in het verleden onthulde hij dat hij die boeken toch las, om te leren sporen en dichter bij zijn onderwerpen te komen.

In een ontroerende zwart-witfilm, opgedragen aan Badridze, vertelt de Georgische wolvenexpert aan kunstenares Elizaveta Tezneva over het buitengewone moment waarop hij voor het eerst oog in oog kwam te staan met zijn wolvenroedel. Voorafgaand aan deze ontmoeting had hij veel moeite gedaan om de wolven aan zijn geur te laten wennen: dit deed hij door de luiers van zijn kinderen mee te nemen naar het reservaat en ze achter te laten op de paden die door de wolven werden gebruikt. Toen hij eenmaal hun vertrouwen gewonnen had, bleef hij aan hun zijde en keerde om de drie à vier maanden terug naar zijn familie in Tbilisi.

De welpen die in de roedel werden geboren en met hem opgroeiden, zagen hem niet als een bedreiging. Jarenlange training met zijn stuntman-vader zorgde ervoor dat hij de dieren fysiek kon bijhouden, vooral tijdens de jacht. In feite hielp Badridze’s nauwe contact hem de jacht te observeren als een traditie die wordt aangeleerd en van generatie op generatie wordt doorgegeven, en per familie verschilt.

Het was onvermijdelijk dat Badridze een diepe band met de wolvenroedel ontwikkelde. In de film vertelt hij hoe hij de twee volwassen wolven, Niko en Manana, naar zijn echte vrienden had genoemd. Hij beschrijft ook de pijn die hij voelde toen hij hoorde van de dood van “zijn beste vriend”, een jaarling die hij Guram noemde. Op zijn laatste dag in het Borjomi Natuurreservaat, voelden de wolven dat hij wegging en zagen hem vertrekken. In latere interviews en in zijn eigen schrijven heeft hij het bijna telepathische gevoel uitgelegd dat hem had geholpen om non-verbaal met de wolven te communiceren. Of het nu telepathie is, zijn ongelooflijke intuïtie en toewijding aan zijn onderzoek, of de hechtheid van hun relatie, Badridze is echt een opmerkelijk personage. Na zijn twee jaar in het reservaat heeft hij zich toegelegd op het helpen van in gevangenschap grootgebrachte wolfjongen bij het verwerven van de nodige vaardigheden om terug te keren in de wildernis. Hij heeft in de loop van tientallen jaren bijna 100 wolven grootgebracht. Een van zijn grootste prestaties was misschien wel dat hij de wolven die hij in het wild heeft geherintroduceerd, heeft geleerd mensen en vee te mijden.

“Veldwerk is ongelooflijk veeleisend,” vertelde Badridze in 2019 aan The Village magazine, reflecterend op zijn tijd in het Borjomi Natuurreservaat. Terwijl hij in het reservaat woonde, verzamelde de bioloog aantekeningen, opnames, foto- en videobeelden. “Met alle observaties en opnames had ik in mijn huis geen ruimte meer voor iets anders.” Sommige van de foto’s in Tezneva’s film – waaronder een wolvenfamilieportret – werden in de jaren 80 en 90 door Badridze gemaakt en waren tot nu toe op zijn computer opgeslagen.

In overeenstemming met Badridze’s eigen stijl, werden de aanvullende foto’s in 2018 door Tezneva geschoten en vormden haar afstudeerproject voor de Fotografika Photo Academy in Sint-Petersburg. De landschapsfoto’s zijn gemaakt in natuurreservaten in Lagodekhi en Vashlovani: de plekken waar Badridze al lange tijd werkt. Om de rest van het project te vullen, ging Tezneva creatief te werk: om dicht bij wolven te komen, bezocht ze de dierentuin van Moskou, wat verrassende en evocatieve beelden opleverde. “Ik werd verliefd op het verhaal nadat ik het online was tegengekomen. Het sprak van Badridze’s pure geloof in zijn onderzoek, wat ik zo inspirerend vond,” zegt Tezneva.

“Ik weet dat hij op de een of andere manier een deel van zijn archief is kwijtgeraakt. Toen ik contact met hem opnam, nodigde hij me uit om langs te komen. Jason is, als een echte Georgiër, ongelooflijk gastvrij. Hij was rustig en nieuwsgierig in gesprekken,” vervolgt ze. Tezneva’s afstudeerfilm is sindsdien geselecteerd als een van de winnaars in een recente wedstrijd van het Tbilisi Photography & Multimedia Museum voor multimediaprojecten, en gepubliceerd op hun site.

Badridze heeft belangrijke bijdragen geleverd aan de zoölogie en ethologie, en zijn onderzoek is relevant in het huidige Georgië, waar wolven, naast de dreiging van modernisering op hun leefgebieden, nog steeds worden gedood en met honden worden gehybridiseerd, wat leidt tot misverstanden over hun gedrag, wat bijdraagt aan verdere conflicten tussen mensen en hoektanden. De film eert Badridze’s nalatenschap en laat hem zijn verhaal in zijn eigen woorden vertellen: naast zijn foto’s zijn zijn eigen herinneringen nog levendiger. Dit laat zien hoeveel de wolven hem hebben geleerd, en hoeveel zijn relaties met hen voor hem hebben betekend – zoals het doordringende gehuil dat hem van kinds af aan is bijgebleven, en de afscheidskreet die hij hoorde toen hij Borjomi verliet.